Indien tussen aandeelhouders de stemmen staken, kan er geen besluit worden genomen. Er is dan sprake van een deadlock. Indien de aandeelhouders ook nog eens bestuurder zijn, werkt de deadlock vaak door binnen het bestuur. De vennootschap is dan in feite een stuurloos schip. Een deadlock kan grote gevolgen hebben voor de continuïteit van de vennootschap en de verdere samenwerking tussen de aandeelhouders. Negen van de tien keer wordt die samenwerking beëindigd als gevolg van het gerezen geschil. Een enkele keer lukt het om de samenwerking in goed overleg te beëindigen, maar vaak draait het uit op een gerechtelijke procedure. De meest bekende procedures zijn: de uitstotings- of uittredingsprocedure op basis van de wettelijke geschillenregeling, een enquêteprocedure en een kort geding. Er is echter ook een alternatief dat onvoldoende aandacht krijgt: de deadlockregeling in de aandeelhoudersovereenkomst.
- wettelijke geschillenregeling
Op basis van de wettelijke geschillenregeling is het mogelijk voor een aandeelhouder om een andere aandeelhouder uit te stoten of zelf uit te treden. Onderzoek wijst uit dat in de praktijk niet veel van de wettelijke geschillenregeling wordt gebruikgemaakt, terwijl deze in 2012 nog is aangepast met de bedoeling om het gebruik te bevorderen.
- enquêteprocedure
Een enquêteprocedure bij het gerechtshof Amsterdam behoort ook tot de mogelijkheden. Hoewel een dergelijke procedure in de kern gericht is op het vaststellen van wanbeleid, wordt deze vaak benut om middels het treffen van onmiddellijke voorzieningen de verstoorde verhoudingen te herstellen. Het nadeel van een dergelijke procedure is dat deze vrij kostbaar is. Er wordt meestal een tijdelijk bestuurder benoemd (bij wijze van onmiddellijke voorziening) en die moet natuurlijk worden betaald. Als de vennootschap die kosten niet kan dragen, voorzien de aandeelhouders in de bekostiging.
- kort geding
Een kort geding kan ook uitkomst bieden om de beëindiging van de samenwerking een duwtje in de rug te geven, maar dan zal er sprake moeten zijn van een spoedeisend belang en mag het geschil niet te complex zijn. Een voorzieningenrechter kan een geschil tussen aandeelhouders echter niet of nauwelijks (definitief) beslechten. Zo wordt er in kort geding zelden ingegrepen in eigendomsverhoudingen en daar hebben we het over bij de overdracht van aandelen.
- deadlockregeling in aandeelhoudersovereenkomst
Tussen aandeelhouders bestaat vaak een aandeelhoudersovereenkomst. Het is opvallend om te constateren dat er in de praktijk weinig tot geen aandacht wordt besteed aan de beslechting van een geschil tussen de aandeelhouders dat vaak tot uiting komt bij een impasse in de besluitvorming. Dat is logisch, omdat partijen bij het opstellen van een aandeelhoudersovereenkomst een geschil niet voorzien. Een deadlockregeling kan dan uitkomst bieden door te beschrijven hoe met een geschil moet worden omgegaan. Het is mogelijk om bindend advies overeen te komen of een mogelijkheid tot aanbieding van de aandelen. Bij het opnemen van een deadlockregeling zijn er enkele aandachtspunten: wanneer is er sprake van een geschil, wie moet wat doen en binnen welke termijn(en), wie bepaalt de prijs van de aandelen, kan iemand worden gedwongen om mee te werken aan een levering van de aandelen en wie draagt de kosten van het traject? Een goede deadlockregeling kan uiteindelijk veel tijd en geld besparen. Het is daarom belangrijk om bij het opstellen van een aandeelhoudersovereenkomst stil te staan bij de vraag op welke wijze partijen een eventueel geschil willen beslechten.
Heeft u vragen over dit onderwerp of behoefte aan ondersteuning bij een aandeelhoudersgeschil? Neem dan contact op met Délon Vielvoye, d.vielvoye@forwardadvocaten.nl/0650290620.
